Wat is dat, ontzamelen?

Ontzamelen is het tegenovergestelde van verzamelen: het is het verwijderen van voorwerpen uit de collectie van het museum. Het gaat nooit over obejcten die belangrijk zijn voor het museum en de stad, wel over voorwerpen die daar niks mee te maken hebben, die in hele slechte staat zijn of waarvan we er al meer dan voldoende in de collectie hebben.

Waarom moeten die objecten weg?

Afscheid nemen hoort ook bij een goed collectiebeheer. Bijna elk museum heeft ruimtegebrek, vooral omdat mensen in het verleden van alles aan het museum hebben aangeboden, dat allemaal in de collectie terecht is gekomen. Op zich niet erg, maar om beter te kunnen zorgen voor de spullen die wel van waarde zijn voor Sloten, is het belangrijk dat we daar ruimte, geld en tijd aan kunnen besteden. Bovendien passen sommige voorwerpen beter in een ander museum. Zo kan afscheid nemen een nieuw begin betekenen.

Hoe gaat in zijn werk?

Er is een werkgroep opgericht om de collectie van museum Sloten te ontzamelen. Deze werkgroep bestaat uit drie leden: mw. Femmie Bijstra (vrijwilliger afstoting LAMOtraject), mw. Janna de Boer (vrijwilliger historische collectie, bruiklenen) en mw. Netty Letterie (bestuurslid, communicatie met gemeente de Fryske Marren). Gezamenlijk maakt de werkgroep zich de werkwijze met betrekking tot ontzamelen eigen en worden besluiten genomen en stappen uitgevoerd.

Ontzamelen is een ingewikkeld en tijdrovend proces, met name vanwege de vereiste zorgvuldigheid. De werkgroep krijgt daarvoor ondersteuning van de ‘Vliegende Brigade’. Dit is een project van de ‘Museumfederatie Fryslân’, met steun van de ‘WassenberghClarijs-Fontein Stichting. Hier kunnen musea actieve ondersteuning krijgen voor alles wat met de collectie te maken heeft.

Er is een stappenplan opgesteld, op basis van verschillende relevante beleidsdocumenten van de Museumfederatie. Dit document is een belangrijke leidraad voor en tevens de basis voor de verantwoording achteraf.

Wat houden de officiële richtlijnen in?

De museumbranche in Nederland is collectief verantwoordelijk voor het beheer van het nationale erfgoed. Sinds 1991 heeft de Museumvereniging daarom een ethische richtlijn opgesteld om ontzamelen van musea in goede banen te leiden. Twee principes staan centraal in deze Leidraad voor het Afstoten van Museale Objecten (LAMO):

1) beschermwaardige objecten mogen niet worden afgestoten,

2) bij iedere afstoting moeten andere musea eerst de kans hebben een object over te nemen.

Voor dat doel is er online afstotingsdatabase opgericht (www. afstotingsdatabase.nl) waar musea hun ongewenste objecten kunnen aanbieden. Het is voor musea verplicht hun werken hier te plaatsen. Andere musea kunnen dan hun interesse kenbaar maken, of aangeven wanneer ze denken dat een object beschermwaardig is. ‘Beschermwaardige’ werken zijn onvervangbaar (er is geen vergelijkbaar werk in Nederland) of onmisbaar (de werken hebben een belangrijke functie voor de Nederlandse cultuur). Als een werk mogelijk beschermwaardig is, moet altijd een toetsingscommissie toestemming geven voordat definitief tot afstoting wordt overgegaan.

(Bron: www.kunstvensters.com)